𝔸𝕓𝕒𝕓𝕚𝕟𝕥𝕒 ℂ𝕒𝕣𝕦𝕦𝕣𝕥𝕒

 

Ababintu waa habka ilmaha lagu baro siduu ubaran lahaa sida  cuntada loo cuno.

Ilmuhu markuu dhasho waa sida cajalad madhan ama warqad cad oo waxa aad kuduubto ama kuqorto uun hadhaw laga helaayo, waxkasta oo noloshiisa kamidana waa in loobaraa sida ugu haboon, ugu munaasibsan ee beri anfici doonta hadii kale way qaloocanaysaa ilmahaa noloshiisu oo ilmo aan dhamaystirnayn oo mustaqbal fiican aan lahayn ayaa soo baxaaya.

Waqtigaa uu ilmuhu kujiro noloshiisa 7sano ee ugu horeysaa waa inta noloshiisa ugu muhiimsan ee tahay in loo tababaro sida ugu haboo loona diyaariyo mustaqbalka kuwajahan, noloshiisa if iyo aakhiraba. Hadii waalidka ilmahan dhalay aanay ahayn waalid aan aqoon ulahayn habka barbaarinta toosan waa inuu laxidhiidha cid aqoon u leh oo uu talooyinka kaqaataa, kudhaqmaa talooyinka iyo tabahaa lasiiyo. Waxa umuhiimana inuu bartaa aqoonta barbaarinta oo uu kuxidhmaa goobaha lagu barto. Sababta aan uleeyahay habartaan waalidku nolosha oo dhan ayaa kuxidhan barbaarinta oo ilmo dhamaystiran oo iskufilan ayaad soo saaraysaa oo aakhiro iyo aduunba ku anfacaaya hadii ILLAAHAY s,w,t kuu daayo ee hadaba aad iyo aad ugu dadaal, waana fariinta aan uga tegaayo qof walba oo qoraalkan akhrindoona.

Hadaan ugalo mawduuca aan maanta kahadlaynaa waa Ababinta Caruurta. Ilmaha ababintiisu waxay bilaabataa marka ay kasoo muuqdaan calaamadaha lagu garanayo in ilmahani gaadhay waqtigii uu cunto ubaahnaa, da’ ahaana uu maraayo 4 ilaa 6 bilood. Hadaba su’aal ayaa halkaa kadhalanaysa hadii ilmihii la ababiyay oo uu cuntadii bartay malaga deynayaa caanihii naaska?? Jawaabtu iyadoo kooban waa maya ilmuhu wuu u sii baahanyahay caanaha naaska ilaa uu kagaadhayo 1sano.

Ilmuhu wuxuu kahelaa caanaha naaska vitamino,booratiino iyo dhamaan nafaqooyinka  uu i ubaahanyahay ee muhiimka u ah oo uusan cuntada kawada helaynin, markaa ilmaha ilaa inta uu kagaadhayo 1sano way ufiicantahay caafimaad ahaan in lasiiyo caanaha naaska.

Calaamadaha lagu garanayo ilmuhu inuu gaadhay xiligii ababinta.

§  Isrogista: Inuu ilmuhu isrogi karaayo uu madixiisa kor uqaadi karaayo in cabaarana uu kor uhayn karaayo.

§  Afka laraacid qofka wax cunaaya: Ilmuhu markuu arko waalidkii oo wax cunayaa uu afka laraaco cuntadii.

§  Raabsiga: Ilmuhu inuu raabsado ama calaalin uu sameeyo sidii qof wax cunaaya afkiisa oo madhan.

§  Carabka: Ilmuhu inuu carabkiisa maamuli karaayo oo cuntada afkiisa kasoo saari karaayo oo iska soo tufi karaayo, isagoo carabka banaanka usoo saaraaya.

§  Fadhiga: In uu ilmuhu fadhiisan karo oo dhabarkiisu adkaaday.

§  Doonis: In uu ilmuhu sameeyo doonis ama hungurayn cuntada oo uu u ooyo markuu arko waalidkii oo wax cunaaya, caanaha oo ilmaha ku filnaan waaya oo uu gaajo dareemo.

 

Ilmaha marka la ababinaayo waxa haboon in labaro dhadhano fara badan oo cunto ah si uu ubarto dhadhanada cuntada oo aanay hadhaw caqabad ugu noqon in cuntooyinka qaar ilmiha faa’ido uleh uu cuni waayo dhib weyn kunoqoto baristeeda isagoo ilmihii weynaaday. Cuntooyinka ilmaha labaraayo dhadhankooda waxa haboon in cunto walba goonideeda loo dhadhansiiyo oo aan cuntooyinka laysku dhex darin, oo uu cunto walba iyo dhadhankeeda uu sideeda ubarto.

Sidoo kale waxa haboon cuntooyinka xasaasiyada keena iyagana in aad looga fiirsado oo lagu xisaabtamo in familyga ilmuhu cuntooyinka qaar ay kuleeyihiin xasaasiyad waxa haboon cuntooyinkaa in ilmaha lagu eego si tartartiiba iyagaan waxba kale lagu dhex darayn si loo ogaado in ilmuhu cuntadan xasaasiyad kuleeyahay oo aan lasiin karayn iyo inkale.

Ilmaha ay dib uga dhacdo ababintu waxa adkaata inuu cuntada laqabsado, sidoo kale waxa kaxumaanaya amateedka, markaa waxa haboon in xiliga ku haboon ilmaha la ababiyo.

Cuntooyinka ugu haboon ee ilmaha lagu ababin karo.

Khudrada aan kariska u baahnayn ee ilmaha inta malqacada lagu dilo lasiinaayoo kuwooda ugu jilicsan macaankana leh ee aan lahayn midhaha badan iyo lafta adagtoona.

Muuska

Tufaaxa

Cambaruudka

Shamaamka

Khudrada lakariyo teeda ujilicsan in dheefshiidka ilmah uu markiiba shiido aan culeysna lahayn.

Dabacasaha

Kaabashka

Kuusada

Kostada

Baradhada

Cuntooyinkan ilmaha waxa loosiinaya qado ahaan si maalinta oo dhan ay ushiidanto oo aanu ilmuhu kuseexan.

Xadi yar oo kufilana ilmaha sii adaan kubadinayn ugu badnaan 150gm.

Ilmuhu intuu kayar yahay hal sano cuntada waad siin kartaa se haduu gaadho hal sano waa in ilmaha loo ogolaado inuu isagu cuno oo waalidkuna ay cuntadooda soo qaatan oo ku ag cunaan si’ uu ugu daydo, ilmuhu waxa uu arko iyadoo inbadan lasamaynayo isaguna wuu kudaydaa oo uu sameeyaa een aan unoqono ubadka tusaale wanaagsan. Mawduuceenanu halkaas ayuu inoogu xidhanyahay.

Wabillaahi Tawfiiq.